Sint-Maarten 2025, 2026 en verder

De betekenis van Sint-Maarten

Sint-Maarten is genoemd naar Sint-Martinus van Tours, een Romeinse soldaat die later monnik en bisschop werd. Volgens de overlevering ontmoette hij op een koude winterdag een bedelaar en sneed hij zijn rode mantel doormidden om deze met de man te delen. Die nacht zou Jezus in een droom aan hem verschenen zijn, gekleed in de helft van de mantel, waarna Martinus zijn leven wijdde aan het christelijk geloof.

Door de eeuwen heen groeide Sint-Maarten uit tot een symbool van liefdadigheid en delen. In de middeleeuwen werd 11 november, de dag van zijn begrafenis, een feestdag. Dit was tevens het moment waarop boeren hun oogst binnenhaalden en de wintervoorraad werd aangelegd.

Tradities en vieringen

Sint-Maarten wordt op verschillende manieren gevierd, maar de bekendste traditie is:

• Lampionnenoptochten en zingen voor snoep: Kinderen maken lampionnen en gaan op 11 november langs de deuren om liedjes te zingen in ruil voor snoep, vergelijkbaar met trick-or-treating op Halloween.
• Sint-Maartenoptochten: In sommige steden worden optochten georganiseerd waarbij een man verkleed als Sint-Maarten te paard door de stad rijdt.
• Vrijgevigheid en liefdadigheid: De dag wordt ook gezien als een moment om extra aandacht te besteden aan naastenliefde, zoals het doneren van voedsel of geld aan goede doelen.

Bekende Sint-Maarten-liedjes

Kinderen zingen traditionele liedjes terwijl ze met hun lampionnen langs de deuren gaan. Enkele bekende Sint-Maarten-liedjes zijn:

• "Sinte Sinte Maarten, de koeien hebben staarten"
• "Hier woont een rijk man, die ons wat geven kan"
• "11 november is de dag, dat mijn lichtje branden mag"

Sint-Maarten in Nederland

Sint-Maarten wordt niet in heel Nederland gevierd, maar vooral in de noordelijke en westelijke provincies, zoals:

• Groningen en Friesland – Hier is de traditie van lampionnenlopen het sterkst.
• Noord-Holland – Vooral in steden als Amsterdam en Haarlem gaan kinderen langs de deuren.
• Utrecht – De stad Utrecht is nauw verbonden met Sint-Maarten, omdat Sint-Martinus de beschermheilige van de stad is.

In de zuidelijke provincies zoals Noord-Brabant en Limburg wordt Sint-Maarten minder gevierd, omdat Sinterklaas hier traditioneel belangrijker is.

Sint-Maarten wereldwijd

Sint-Maarten wordt ook in andere landen gevierd, vaak op verschillende manieren:

• Duitsland: In veel regio’s worden grote Sint-Maarten-vuren ontstoken, en kinderen lopen met lampionnen over straat terwijl ze liedjes zingen.
• België: Vooral in Vlaanderen is Sint-Maarten een populair feest, waarbij sommige kinderen zelfs cadeautjes krijgen, vergelijkbaar met Sinterklaas.
• Frankrijk: In delen van Noord-Frankrijk wordt Sint-Maarten gevierd als een religieuze feestdag.

Opmerkingen en weetjes

• Sint-Maarten is een van de oudste volksfeesten van Nederland en wordt al sinds de middeleeuwen gevierd.
• Het gebruik van lampionnen komt voort uit oude fakkeloptochten die het begin van de winter markeerden.
• In sommige regio’s krijgen kinderen mandarijnen en rozijnenbrood in plaats van snoep, als verwijzing naar de oude oogstfeesten.

Bronnen

• Historiek.net – De geschiedenis van Sint-Maarten
• Rijksmuseum – Sint-Maarten en de middeleeuwse tradities
• Volkskunde.nl – Sint-Maarten vieringen in Nederland en Europa