Dodenherdenking 2025, 2026 en verder

De betekenis van Dodenherdenking

Dodenherdenking is een dag waarop Nederland stilstaat bij de gevolgen van oorlog en onderdrukking. Oorspronkelijk werd deze dag ingesteld om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) te herdenken, maar sinds 1961 worden ook de slachtoffers van latere oorlogen en vredesmissies herdacht.

Tijdens Dodenherdenking worden niet alleen militairen herdacht, maar ook burgers die zijn omgekomen door oorlogsgeweld, zowel in Nederland als in voormalige koloniën zoals Indonesië.

Tradities en herdenkingen

Dodenherdenking wordt door het hele land op verschillende manieren vormgegeven:

• Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam: De bekendste herdenking vindt plaats op de Dam in Amsterdam, waar de koning en koningin, leden van de regering en nabestaanden van oorlogsslachtoffers samenkomen.
• Twee minuten stilte om 20:00 uur: In heel Nederland wordt om exact 20:00 uur twee minuten stilte gehouden. Dit gebeurt in huiskamers, op straat en in openbare gelegenheden. Het openbaar vervoer en verkeer komen stil te liggen.
• Herdenkingen op militaire begraafplaatsen: Op verschillende plekken in Nederland, zoals de erevelden in Loenen en Grebbeberg, vinden plechtige herdenkingen plaats.
• Lokale en regionale herdenkingen: In veel gemeenten worden stille tochten en bijeenkomsten georganiseerd, vaak bij monumenten en oorlogsgraven.

Dodenherdenking in Nederland

Dodenherdenking is een officiële herdenkingsdag, maar geen nationale feestdag. Dit betekent dat het geen vrije dag is, maar wel een dag met veel maatschappelijke betekenis.

De herdenking wordt breed gedragen en gerespecteerd. Hoewel het geen verplichte gebeurtenis is, nemen miljoenen Nederlanders deel aan de twee minuten stilte en worden er jaarlijks toespraken gehouden over de waarde van vrijheid en vrede.

Dodenherdenking wereldwijd

Nederland is niet het enige land dat oorlogsslachtoffers herdenkt. Andere landen hebben vergelijkbare gedenkdagen:

• Verenigd Koninkrijk & Gemenebest (Remembrance Day, 11 november): Op deze dag worden de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog herdacht. De klaproos (poppy) is het symbool van de herdenking.
• Verenigde Staten (Memorial Day, laatste maandag van mei): Een dag waarop Amerikaanse gesneuvelden worden herdacht.
• Frankrijk (Jour de l’Armistice, 11 november): Herdenking van de wapenstilstand van 1918 en de slachtoffers van beide wereldoorlogen.

Opmerkingen en weetjes

• De eerste officiële Dodenherdenking vond plaats op 4 mei 1946, een jaar na de bevrijding.
• Op sommige plekken wordt ook om 19:00 uur een speciale kinderherdenking gehouden.
• De vlagprotocol op 4 mei is dat de Nederlandse vlag halfstok hangt van zonsopgang tot zonsondergang.

Bronnen

• Nationaal Comité 4 en 5 mei – Officiële richtlijnen en achtergrondinformatie
• Rijksoverheid.nl – Nationale herdenkingen in Nederland
• Historiek.net – De geschiedenis van Dodenherdenking